Dawne Kresy

Laszki Murowane
Świątynie oraz dzieje parafii katolickiej

Parafię zamieszkiwała niewielka grupa wiernych; w r. 1787 naliczono ich 133 osoby. Z tego powodu została w r. 1796 zlikwidowana przez władze austriackie (na podstawie dekretu z 30.08.1796). Laszki przyłączono wówczas do parafii w Starej Soli, a kościół parafialny wraz z uposażeniem przekazano laszeckiej parafii greckokatolickiej, której cerkiew została zniszczona przez pożar. Po protestach Polaków władze austriackie przyrzekły, że "w razie powiększenia się ilości dusz obrządku łacińskiego- kościół i majątek beneficjalny zostaną zwrócone Polakom".

Starania o przywrócenie parafii rzymskokatolickiej podjęli mieszkańcy Laszek na początku w. XX. Używali wszystkich możliwych środków - sprawa dotarła aż do trybunału w Wiedniu, który ostatecznie nie wyraził zgody na zwrot kościoła i rozwiał nadzieje Polaków na odzyskanie świątyni. Pełnomocnikiem mieszkańców Laszek w tych staraniach był Antoni Kędzierski. Gdy dotarła nieprzychylna wieść z Wiednia, zebrali się wszyscy polscy laszanie "jak apostołowie do wieczernika" (cyt. za rękopisem), a tenże A. Kędzierski przemówił:

"Kochani Bracia i Przyjaciele! Już zgasła nasza nadzieja o naszem zwrotu pożądanego kościoła. Już o niem musimy z bólem serca zapomnąć na zawsze. Starania czyniliśmy, o ile sił nam stać we wszystkie instancje, a nigdzie nie znaleźliśmy poparcia i sprawiedliwości. Ażeby zaspokoić żal za starym kościołem i zakończyć nienawiść, bo na nic wszystko, postanówmy sobie z całemi siłami zabrać się do zbudowania nowego kościoła - jakąkolwiek kaplicę mszalną, w której by można było umieścić rzeczy potrzebne dla obrządku naszego, a tem uspokoi się nasze żale i pragnienia."

Jak pisze dalej autor rękopisu:

Położenie kościoła ustalono na północnym skraju miejscowości, na terenie parku zamkowego, nieopodal starego kościoła parafialnego, obecnie cerkwi. Rozpoczęto zbiórkę ofiar i materiałów budowlanych wśród mieszkańców Laszek (wymienieni w rękopisie z imienia i nazwiska, przy każdym odnotowano wysokość ofiary). Ponadto ofiary złożyli: ks. biskup Józef Pelczar, starosta i Wydział Powiatowy Starego Sambora, mieszkańcy Chyrowa, Drohobycza i innych miejscowości.

11 sierpnia 1901 roku zorganizowano w ogrodzie dworskim festyn, z którego środki zasiliły fundusz budowy kościoła. Ponadto Urząd Gminy Laszki Murowane ustalił roczne wydatki z własnego budżetu na budowę, Franciszek Lewicki zebrał datki wśród robotników z kopalni nafty w Ropience, swoją cegiełkę dołożyło Kółko Rolnicze z Felsztyna. W 1901 i 1902 roku fundusz budowy kościoła znacznie zasiliły kolekty z poszczególnych powiatów Galicji. W 1903 roku kościół był już zbudowany łącznie z głównym ołtarzem, ale jeszcze bez wyposażenia. Wobec niemożliwości znalezienia nowych środków finansowych Antoni Kędzierski zwrócił się do drukarni o wydrukowanie błagalnej prośby do proboszczów w całej Galicji o materialne wsparcie. Na odzew nie trzeba było długo czekać. Z pomocą pospieszyli: ks. biskup Ostoja Łukasz Solecki, proboszczowie oraz klasztory, m. in. jezuitów z Bąkowic i kamedułów z Bielan oraz indywidualni ofiarodawcy.

Wysłano również listowną prośbę do monarchy austriackiego - Franciszka Józefa. Z jego szkatuły otrzymali laszanie 200 koron na budowę kościoła. Ponadto dołożył się Wydział Powiatowy, Magistrat Starosamborski i Starostwo w Starym Samborze. Rozpoczęto również doposażanie świątyni: dziedziczka Skalska ze Słochynia namalowała obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej do ołtarza głównego, poszczególni ofiarodawcy zakupili część wyposażenia, m. in.: puszkę, baldachim, 3 chorągwie. Przeprowadzono też zbiórkę ofiar na zakup dzwonów.